مقدمه
امروزه سکوها و کسب و کارهای آنلاین متعددی در صنعت حمل و نقل و لجستیک، با بکارگیری فناوری های نوین و بهره گیری از اصل نوآوری، در بخش های مختلف این صنعت ایجاد شده است. این بخش به بررسی این سکوها می پردازد.
سکوهای حمل و نقل در ایران و جهان
شرکت حمل و نقل داخلی به عنوان سکوی اصلی در بخش درخواست خودروی تاکسی در صنعت حمل و نقل و لجستیک، بالاترین آمار استفاده کاربران را به خود اختصاص داده است. این شرکت در سال ۱۳۹۳ راه اندازی شد. شرکتی پویا و مبتنی بر داده است که از ذهن پویا و خلاق جوانان ایران قدرت می گیرد. این شرکت به عنوان راهکاری اثربخش برای انجام سفرهای درون شهری، فعالیت خود را با یک تیم کوچک آغاز کرد و در کمتر از چند سال به بزرگ ترین سامانه هوشمند حمل ونقل در ایران تبدیل شد. اپلیکیشن آن بعد از گذشت چهار سال از شروع فعالیتش به سوپراپ تبدیل شد و اکنون خدمات دیگری در آن ارائه می شود. امکان درخواست خودرو، موتور، وانت، سفارش غذا، رزرو هتل و اقامت گاه های ارزان، خرید بلیط هواپیما، اتوبوس و … در این اپلیکیشن جامع به صورت یک جا فراهم است.
از سوی دیگر شرکت داخلی دوم بعنوان سکوی مهم دیگر در ایران در بخش اشتراک گذاری خودرو، کار خود را از خرداد 1395 در تهران آغاز کرد تا سفرهای درون شهری را برای شهروندان تهرانی راحت تر، امن تر و ارزان تر کند. این شرکت امروز، با بیش از 800 پرسنل و حضور در بسیاری از استان های پرجمعیت کشور، شرکتی مورد اطمینان و نامی آشنا برای میلیون ها ایرانی است که به صورت روزانه از اپلیکیشن آن استفاده می کنند – مسافرانی که در هر نقطه ای از شهر می توانند بدون اتلاف وقت تاکسی بگیرند و رانندگانی که برای پیدا کردن مسافر کافی است اپلیکیشن خود را روشن کنند و فقط چند دقیقه صبر کنند. نقشه استارتاپ ها و کسب و کارهای آنلاین حمل و نقل در ایران در شکل1 مشاهده می شود.
شکل1. نقشه استارتاپ ها و کسب و کارهای آنلاین در حمل و نقل ایران

شکل2. نمونه هایی از شرکت ها و سکوهای در گروهبندی های مختلف حمل و نقل
نمونه های کاربرد فناوری اطلاعات و سیستم های هوشمند در ابزارهای صنعت حمل و نقل
اتومبیل های خودران که اصطلاحا "خودروهای بدون راننده" نیز گفته می شود. به گفته تحلیلگران، این اتومبیل ها می توانند علاوه بر کاهش هزینه های مسافرت، نقشی تاثیرگذار را درکاهش تلفات ناشی از تصادفات رانندگی ایفا کنند. اتومبیل های بدون راننده از کمترین میزان آلایندگی برخوردارند و می توانند جهانی عاری از گازهایی همچون کربن را برای زندگی ما انسان ها به ارمغان آورند. شرکت های بزرگی همچون گوگل، تسلا، اپل، اوبر و غیره در حال کار بر روی این خودروها و توسعه تکنولوژی های مرتبط با آن هستند.
بر اساس مطالعات صورت گرفته، اگر 90 درصد از خودروهای موجود در آمریکا از نوع خودران باشند، تعداد تصادفات رانندگی از 6 میلیون نفر در سال به 1.3 میلیون و تعداد مرگ و میر ناشی از آن نیز از 33 هزار به حدود 11 هزار نفر خواهد رسید.
این روزها و با توجه به افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ دنیا، نیاز به وسایل حمل و نقلی که علاوه بر ایمن بودن، از آلایندگی کمتری نیز برخوردار باشند، بیش از پیش احساس می شود. در همین رابطه، اخیراً کمپانی مرسدس بنز چندی پیش از اولین اتوبوس خودران خود رونمایی کرد که از قابلیت هایی همچون شناسایی چراغ های راهنمایی، تشخیص عابرین پیاده و دوچرخه سواران و مواردی از این قبیل برخوردار است. به گفته مرسدس بنز، سیستم خودران این اتوبوس به گونه ای طراحی شده که از حداقل مصرف الکتریسیته برخوردار است و می تواند با سرعتی حدود 70 کیلومتر بر ساعت، گزینه ای مناسب برای مسافرت های درون شهری به حساب آید.
نمونه های دیگری از این کاربردهای فناوری اطلاعات در ابزارهای صنعت حمل و نقل می توان به موارد زیر نیز اشاره نمود:
پهبادهای مسافربری خودران
خودروهای الکتریکی
هواپیماهای الکتریکی
ترن های هوایی
ون های خودران