در این گزارش، آمارها، اطلاعات و مباحثی از سیزدهمین اجلاس حکمرانی اینترنت که مرتبط با معاونت فناوری مرکز ملی فضای مجازی است، مورد بررسی قرار گرفت. این اجلاس، سعی دارد خود را با فناوری های جدید دیجیتالی تطبیق دهد. بدین معنی که چالش‌ها و منافع آن فناوریها را در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، فنی و ... مورد بررسی قرار داده و نیز پیشنهاداتی را در حوزه‌های مختلف ارائه می‌دهد. در این دوره از اجلاس چند ذینفعی، بیشترین حضور مربوط به اجتماعات مدنی بود و به ترتیب موضوعات مربوط به هوش مصنوعی، سیاست محتوا، اعتماد، اخلاقیات، رویکردهای بین رشته‌ای و امنیت شبکه، بیشترین جلسات را به خود اختصاص دادند. مسائلی مانند توسعه، نوآوری و اقتصاد، عناوین فنی و عملیاتی، فراگیری دیجیتال و دسترس پذیری، فناوریهای نوظهور و تکامل حکمرانی اینترنت، از جمله عناوینی در راستای مأموریت‌های معاونت فناوری هستند که 28 درصد موضوعات جلسات را به خود اختصاص داده است.
از جمله موضوعاتی که مطرح گردید، مبحث ظهور فناوریهای جدید مانند هوش مصنوعی بود که برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار، نقش حیاتی را ایفا کرده و می‌توانند خدمات فراوانی را در ابعاد مختلف ایجاد نمایند. در همین راستا، اذعان شد که سیاستگذاری ها، قانونگذاری ها، فرهنگ سازی و ... در فضای مجازی باید به گونه ای باشد که اخلاقیات، امنیت و حریم خصوصی رعایت شده و پیامدها و خطرات استفاده از آن‌ها نیز در نظر گرفته شود. توسعه این فناوریها نیز باید با محوریت انسان و همراه با دموکراسی، حقوق بشر، صلح و مطابق با اهداف توسعه پایدار باشد و از تبعیضات، اجتناب نماید. هوش مصنوعی را از دو منظر مفید و یا مضر بودن می توان این گونه توصیف نمود که هوش مصنوعی، خدمات فراوانی را جهت تسهیل بسیاری از خدمات ارائه می دهد و همچنین می تواند از پیامدهای فراوانی در فضای مجازی مانند کشف محتوای مضر، اخبار جعلی، اطلاعات غلط و غیره جلوگیری کند. بلاکچین از دیگر موضوعات مطرح شده مبتنی بر فناوریهای نوظهور بود.
درمورد مسائل فنی و عملیاتی، بحث‌هایی در مورد سیستم نام دامنه و قرارداد اینترنت ارائه شد. جایگزینی IPV6 بجای IPV4 جهت رفع نقصان‌های IPV4 مانند کندی آن مطرح شد. با بوجود آمدن فناوریهای نوظهور مانند اینترنت اشیاء و نیز بازی‌های رایانه‌ای، استفاده موثرتر از IPV6 معنا گرفته و باید گسترش پیدا نماید. فراگیر شدن فضای دیجیتال از اهمیت فراوانی برخوردار بوده و می‌تواند تغییرات شگرفی را در زمینه‌های گوناگون به بوجود آورد. در عین حال باید مقرون به صرفه، پایدار و ایمن باشد و علاوه بر جنبه‌های فنی آن، جنبه‌های اجتماعی و انسانی نیز رعایت شده و از شکافهای اجتماعی جلوگیری نماید. استفاده از راهکارهای خلاقانه و فن آورانه جهت بهبود دسترسی‌ها و کاهش هزینه‌ها، می‌تواند فراگیر شدن فضای دیجیتال را در پی داشته باشد. از دیگر موارد مطرح شده در حوزه فراگیر شدن دیجیتال، هزینه‌های بالای آن، به خصوص در مکان‌های دور افتاده و موارد مربوط به پناهندگان و افراد معلول اعلام گردید که مشکلاتی را بوجود آورده است.
بی طرفی شبکه، از دیگر موضوعات مطرح شده در این اجلاس بود. در این رابطه استانداردسازی ها و اقداماتی که باید برای بحث بی طرفی شبکه صورت پذیرد تا اینترنت در یک فضای آزاد و یک محصول عام المنفعه مورد استفاده قرار گیرد، مطرح شد. هر چند ارزیابی بی طرفی شبکه، کار مشکلی بوده و بستگی به ارزیاب و مورد ارزیابی شده دارد.
یکی دیگر از موضوعات فراگیرشدن دیجیتال، شبکه‌های اجتماعی هستند که به پدید آمدن زیرساخت‌های جدید، مدل‌های جدید حکومتی و دولتی، شکل گیری فرصت‌های جدید کسب و کار و تسهیل نقل و انتقالات آزاد منابع اطلاعاتی و دانشی کمک می‌نمایند و بدینوسیله منجر به از بین رفتن شکاف باقی مانده از پارادایم سنتی مقررات دسترسی به اطلاعات شده‌اند. هرچند که باید درشیوه های حکمرانی و رگولاتوری آن‌ها تمهیداتی اندیشیده شود. در نهایت، اینکه باید سعی شود این نوع از شبکه‌ها گسترش یابند. ارائه برنامه های آموزشی، سطح سواد دیجیتالی و ظرفیت توسعه دیجیتال در سطح جامعه را افزایش داده و این موضوع، نه تنها منجر به پیشرفت محتوا برای کاربران شده، بلکه موجب درک مفاهیم فنی و چگونگی پایداری شبکه‌ها و آموزش نگهداری تجهیزات در اجتماعات توسعه نیافته، خواهد شد.
لازم بذکر است، برای اولین بار مسائل مربوط به توان مالی، دسترس پذیری و فراگیر شدن دیجیتال در نقاط دور افتاده، در این اجلاس مطرح گردید و نیز تمام ذینفعان بر این موضوع متفق القول بودند که فضای مجازی که نشات گرفته از اینترنت است، باید باعث افزایش رفاه اجتماعی، سواد دیجیتالی و اشتغال شود.
نظردهی در مورد محتوای فضای مجازی در این اجلاس بدین صورت بود که رویکردهای عجولانه و غیر قابل انعطاف در برخورد با محتوای نامناسب منتشر شده در اینترنت می‌تواند به طور ناخودآگاه منجر به تبعات ناخوشایند و تاثیرات منفی بر کاربران گردد. یکی از بهترین راه‌ها باید برای مقابله با محتوای نامناسب منتشر شده در اینترنت، گفتگو، همکاری و طی یک روند قانونی براساس قوانین حفاظت شده از حقوق شهروندی باشد.
در نهایت، می توان گفت که بنا به پیش بینی شرکت کنندگان برای آینده اینترنت در این اجلاس، این شبکه جهانی انسان محور خواهد بود و حریم خصوصی، کنترل داده، فراگیری، شفافیت و فضای مجازی دموکراتیک در آن رعایت می‌شود.
تهیه کنندگان : خیابانی، حق شناس
